Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie
W dniach od 08 do 15 lipca br. Radni Rady Miejskiej w Nowogrodźcu Kazimierz Czerniak i Piotr Nieratka, Nauczyciel historii Krzysztof Stefan oraz pracownik Urzędu Miejskiego w Nowogrodźcu Stanisław Żółtański uczestniczyli w VI edycji akcji ratowania polskich cmentarzy na Kresach pn. „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”.
Wyjazd naszej delegacji na Ukrainę został poprzedzony wizytą Burmistrza Nowogrodźca Roberta Relicha do partnerskiego powiatu Przemyślany. Odpowiadając na liczne prośby mieszkańców, Gospodarz gminy Robert Relich wystąpił do władz powiatu z inicjatywą uporządkowania terenu cmentarza katolickiego w miejscowości Świrz, z której po drugiej wojnie światowej ludność polska została przesiedlona na tereny gminy Nowogrodziec. W miejscowościach Gierałtów, Ołdrzychów, Wykroty oraz Godzieszów mieszkają potomkowie ze Świrza i Chlebowic Świrskich (Zadębina, Kopań, Szuwarówka, Świrzyk). Cmentarz polski w Świrzu został dokładnie obejrzany przez Burmistrza Roberta Relicha, podjęte zostały kroki zmierzające do systematycznego porządkowania cmentarza, wyznaczenia granic terenu cmentarza oraz ustalenia listy osób pochowanych na nim.
Przedstawiciele gminy Nowogrodziec, uczestniczące w akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia” porządkowali cmentarz w Świrzu, włączając się do ratowania naszego narodowego dziedzictwa na Kresach, oddając hółd naszym przodkom. Za wschodnią granicą pozostały pamiątki naszej przeszłości, wśród nich groby naszych bliskich i naszych bohaterów. Tam pozostały ślady wielkiej polskiej historii, ślady, które trzeba ocalić od zapomnienia.
Dzieje Świrza zamknięte zostały na wielu kamiennych tablicach nagrobków naszych przodków. Cmentarz nie był sprzątany od blisko 70 lat. Karczowanie tej puszczy systematycznie odsłaniało piękne nagrobki, których się w takiej ilości nasi przedstawiciele nie spodziewali. Cześć epitafiów i nazwisk udało się odtworzyć, wśród nich: Słabicki, Czerniak, Lewkowski, Kowalik, Kowal, Nakoneczny, Kleszczyński, Żółtański, Falkiewicz, Kłosowski, Zagórski, Szwed, Loyola, Kułakowski, Kuchmistrz, Mudrak, Zalipski, Chołodniak, Wojtowicz oraz wielu innych - jeszcze nie odczytanych.
Cmentarz w Świrzu zajmuje obszar ponad 20 000 m2. Na nim znajduje się wiele całych i zrujnowanych nagrobków naszych przodków, które były ukryte wysoką trawą, krzakami, drzewami - pogrążone w ciemności, jak we śnie, pod pierzynami mchu. Ukraina, jak w piosence, jest faktycznie zielona, wszędzie jest bujna roślinność. Pracy było bardzo dużo: koszenie, ścinanie drzew, odnawianie nagrobków, a wszystko - w upale. W porządkowaniu naszym wysłannikom pomagała 7 osobowa grupa młodzieży ze Świdnicy oraz grupa ukraińskiej młodzieży z miejscowej szkoły w Świrzu.
Udział w akcji dostarczył członkom delegacji wielu osobistych wzruszeń. Piotr Nieratka znalazł grób swojego pradziadka zachowany w dobrym stanie.
Grupa uczestników z Nowogrodźca, która wzięła udział w akcji porządkowania cmentarzy na Kresach, swoją pracą i zaangażowaniem zmieniła wygląd cmentarza katolickiego w Świrzu. Jednak nie udało się całkowicie uporządkować wszystkich grobów. Do wykonania pozostało jeszcze dużo prac polegających m.in. na ustawianiu nagrobków, czyszczeniu pomników, utrwalaniu napisów, odkopywaniu zasypanych nagrobków itd. Cmentarz został tylko w około 1/4 uprzątnięty. Jego rozmiary oraz duża liczba ocalałych nagrobków okazały się większe, niż wcześniejsze przypuszczenia przedstawicieli naszej delegacji.
"Mamy nadzieję, że w przyszłym roku akcja zostanie powtórzona. Dla mieszkańców naszej gminy z kresowymi korzeniami na pewno będzie to pewnym przeżyciem i fantastyczną lekcją historii, historii ich przodków, a więc również i ich" - mówi Radny Rady Miejskiej w Nowogrodźcu Piotr Nieratka.
Na zakończenie pobytu w Świrzu delegacja zapaliła na mogiłach znicze w imieniu wszystkich mieszkańców Gminy i Miasta Nowogrodziec.
Burmistrz Nowogrodźca Robert Relich dziękuje za pomoc udzieloną delegacji przez partnerów na Ukrainie.
Oprac., fot. Stanisław Żółtański
