Tendencja dużego postępu cywilizacyjnego, która miała miejsce na przełomie XX i XXI w., spowodowała ogromną ekspansję światowych producentów nasion, środków ochrony roślin, nawozów i maszyn rolniczych na nasz polski rynek. Okres ten zapoczątkował nieograniczony dostęp do wiedzy i nauki oraz środków produkcji. Dzięki temu możliwe stało się uzyskanie wysokich plonów o wysokiej jakości. Istotną rolę odgrywają tu m.in. środki ochrony roślin (pestycydy), których zadaniem jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się chwastów, sprawców chorób i szkodników. Środki te - podobnie jak leki, składają się z substancji czynnej. Mogą jej towarzyszyć inne substancje dla poprawy działania. Wyróżniamy zatem m.in. herbicydy do zwalczania chwastów, fungicydy do zwalczania grzybów czy insektycydy do zwalczania owadów.
Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin z dniem 1 stycznia 2014 r. stosowanie integrowanej ochrony roślin stało się obowiązkiem wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin. Art. 35 ww. ustawy określa, że środki ochrony roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska, w tym przeciwdziałać zniesieniu środków ochrony roślin na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu z zastosowaniem tych środków oraz planować ich stosowanie z uwzględnieniem okresu, w którym ludzie będą przebywać na obszarze objętym zabiegiem [1].
Aby praca podczas wykonywania zabiegów ochrony roślin była bezpieczna, konieczne jest spełnienie poniższych warunków:
- Posiadanie uprawnień do wykonywania zabiegów ochrony roślin przy użyciu opryskiwacza,
- Posiadanie uprawnień do kierowania ciągnikiem rolniczym,
- Znajomość instrukcji eksploatacji opryskiwacza i stosowanie zasad jego bezpiecznej obsługi,
- Opryskiwacz jest sprawny technicznie (co jest potwierdzone aktualnym badaniem sprawności, wystawionym przez upoważnionego diagnostę) i ma osłonę wału przejścia mocy,
- Wał przegubowo-teleskopowy ma na całej długości osłonę z łańcuszkami zabezpieczającymi ją przed obracaniem,
- Zapoznanie się z etykietą – instrukcją stosowania środka ochrony roślin,
- Stosowanie oznakowanym znakiem CE środków ochrony indywidualnej, zalecanej przez producenta danego środka ochrony roślin (w tym znajomość poprawnego jej użytkowania – zakładanie, zdejmowanie oraz pranie),
- Przystępowanie do pracy ze środkami ochrony roślin nie na czczo, a w czasie pracy nie jeść, nie pić i nie palić [2].
Przed przystąpieniem do zabiegów ochrony roślin należy również pamiętać:
- Sposób stosowania środka ochrony roślin opisany w etykiecie tego środka, jest wynikiem wielu badań laboratoryjnych i polowych. Producent środka ponosi odpowiedzialność za jego niewłaściwe działanie tylko wtedy, kiedy zastosowany był on zgodnie z etykietą. W przypadku zastosowania dawek zredukowanych lub łącznego stosowania agrochemikaliów, które nie są ujęte w etykiecie, odpowiedzialność spoczywa na stosującym.
- Stosowanie dawek obniżonych może prowadzić do wykształcenia odporności na środki ochrony roślin u organizmów zwalczanych. W związku z tym decyzje o zastosowaniu środka ochrony roślin w dawce niższej od zalecanej w etykiecie muszą być podejmowane z dużą ostrożnością, w oparciu o wiedzę, doświadczenie i obserwacje lub profesjonalne doradztwo.
- Stosując dawki dzielone środka ochrony roślin, nie można naruszać wymagań dotyczących:
- odstępów czasu między poszczególnymi zabiegami,
- maksymalnej liczby zastosowań danego środka w trakcie sezonu,
- maksymalnej dawki środka ochrony roślin na ha, jaka może być zastosowana w trakcie sezonu wegetacyjnego,
jeżeli zostały one określone w etykiecie tego środka [3].
Źródło: KRUS
Bibliografia:
[1] - http://piorin.gov.pl/srodki-ochrony-roslin/wym-dla-stosujacych-sor/
[2] – Broszura Państwowej Inspekcji Pracy, Rolnictwo – Bezpieczne wykonywanie wybranych prac, Andrzej Zalewski, Warszawa 2019,
[3] - https://www.gov.pl/web/rolnictwo/stosowanie-srodkow-ochrony-roslin-laczne-i-w-dawkach-obnizonych
[4] - Rysunek – opracowanie własne na podstawie materiałów szkoleniowych firmy Bayer.