Dnia 3 sierpnia br. w Nowogrodźcu rozpoczęły się Warsztaty Ikonograficzne, w których uczestniczy grupa uzdolnionych artystycznie mieszkańców naszej gminy. Warsztaty potrwają dwa tygodnie i zostaną uwieńczone napisaniem ikony przez każdego uczestnika szkolenia. W dniu 10 sierpnia rozpocznie się kolejne artystyczne wydarzenie, które będzie towarzyszyć Warsztatom Ikonograficznym - Międzynarodowy Plener Ikonograficzny z udziałem ikonografów z Ukrainy, Litwy, Polski, Niemiec i Holandii.
Wielu z nas, będąc zanurzonych w swoich codziennych zajęciach i dość “szybkim” życiu, tęskni za duchowością, pięknem i głębią. W odpowiedzi na oczekiwania utalentowanych mieszkańców oferta wydarzeń kulturalnych gminy została wzbogacona o wyjątkowe wydarzenia kulturalno-duchowe, jakim są Warsztaty Ikonograficzne, Międzynarodowy Plener Ikonograficzny oraz Wystawa Ikon.
Celem Warsztatów jest stworzenie przestrzeni dla każdego uczestnika do indywidualnego spotkania ze światem ikony na różnych etapach jej tworzenia. Zajęcia warsztatowe są poświęcone zgłębianiu sztuki pisania ikony, jej historii i miejsca w życiu Kościoła Chrześcijańskiego. Uczenie się pisania ikon daje możliwość poznania innego rodzaju modlitwy, bardziej kontemplacyjnej, niż modlitwa słowna. Zajęcia przeprowadzane są dwupłaszczyznowo – w formie krótkich wykładów i znacznie obszerniejszej części praktycznej. Prowadzącym zajęcia jest znany ikonograf, kompozytor, dyrygent chóru Dawnej Muzyki Cerkiewnej Pan Wiesław Trzpis. W Warsztatach Ikonograficznych biorą udział nasi Mieszkańcy: Pan Mariusz Urban, Pani Wiesława Traczyk, Pani Wiesława Seneszyn, Pani Krystyna Antoniszyn, Pani Luiza Kozioł, Pani Urszula Anioł, Pani Grażyna Wołoszyn, Pani Zuzanna Łach, Pani Małgorzata Potocka.
Właściwe pisanie poprzedziły wykłady z teologii ikony (teoria ikony, duchowa treść ikony) i techniki wykonania ikony (odwrócona perspektywa, technologia, deska, gruntowanie, rysunek ikonowy, pigment i barwa oraz technika ich nakładania). Zajęcia praktyczne obejmują: zapoznanie się z pisaniem metodą tempery jajecznej, co jest dla naszych artystów nowością oraz właściwe pisanie, poprzedzone przygotowaniem deski poprzez gruntowanie i szlifowanie, szkic ikony i naniesienie na deskę.
Uczestnicy Warsztatów Ikonograficznych pracują z ogromną radością i energią. Zaangażowanie uczestników z pewnością zaowocuje własnoręcznym napisaniem ikony podczas warsztatów.
Podziwiać wyjątkowe dzieła uczestników nowogrodzieckich warsztatów oraz ikony, które powstaną w trakcie Międzynarodowego Pleneru Ikonograficznego można będzie podczas wystawy w dniu 15 sierpnia w Domu Kultury PROMYK w Nowogrodźcu.
Materiały do wykonania ikony podczas warsztatów udostępnia organizator – Urząd Miejski w Nowogrodźcu.
Pomysłodawcą wydarzeń jest Gospodarz gminy Nowogrodziec Robert Relich.

Informacja dla koneserów:
Ikona jest często postrzegana jako dzieło sztuki, cenny element kolekcji prywatnych i muzealnych, równy w swej istocie dziełom Michała Anioła, Rembrandta, Picassa. Tymczasem w Chrześcijaństwie ikona nie służy do oglądania, ikonę należy kontemplować. Ikona jest nośnikiem, przekazuje informacje o boskiej naturze, o historii zbawienia.
Zdziwienie oglądających ikony budzi często brak perspektywy, czy też raczej swoistego rodzaju perspektywiczne zależności. Widzimy np. w przedstawieniach twarzy boczne płaszczyzny nosa, których nie powinniśmy widzieć, natomiast nie pełnie pokazane są te płaszczyzny, których domaga się naturalne widzenie. Przedstawienia pochylonych postaci także wskazują na pewną nieperspektywiczną konwencję. Możemy zobaczyć zgarbione plecy i tors tej samej postaci. W dodatku płaszczyzny i krawędzie, które w myśl zasad perspektywy klasycznej należało ukryć, są pokryte jaskrawymi kolorami, np. cynobrem. Dokonuje się tego świadomie w celu zaakcentowania, że płaszczyzny te zostały dodane, że są czymś ponad naturalnym widzeniem. Materia przedstawiona na ikonie przede wszystkim oczekuje na zbawienie. Pejzaże, drzewa, kwiaty, zwierzęta w ikonie z czasem stają się uzupełnieniem, dodatkiem, dezintegrują się z resztą przedstawienia, są symbolami - nie iluzją rzeczywistości. W ikonie specyficznie też jest potraktowany wymiar czasowy. Akcja rozgrywa się poza granicami miejsca i czasu, chronologia nie istnieje. Ikona nigdy bowiem nie odzwierciedla realnie istniejącego świata, lecz tworzy świat sam dla siebie.
Ten sposób przedstawiania nazywamy perspektywą odwróconą. Rysunek jest komponowany w taki sposób, że mamy wrażenie patrzenia z różnych punktów widzenia. Paweł Florenski ocenia te zjawiska następująco:
taka odwrócona perspektywa, która powinna doprowadzić do pasji każdego widza zdającego sobie sprawę z „oczywistej niedorzeczności” takiego wyobrażenia, wręcz przeciwnie, nie tylko nie wywołuje irytacji, lecz wzbudza zachwyt. [...] Widz, bez żadnych wątpliwości, dostrzeże przewagę artystyczną tej ikony, na której pogwałcenie zasad perspektywy jest największe, zaś ikony bliższe „poprawnemu” rysunkowi wydadzą mu się zimne i pozbawione życia, jakby bez związku z rzeczywistością, która jest na nich przedstawiona. Ikony, które pod względem artystycznym wywołują największe wrażenie, zawsze maja jakąś perspektywiczną „skazę”. Naruszenie zasad perspektywy linearnej jest pozytywną stroną malarstwa ikonograficznego, jego siłą.
W ikonie nie ma miejsca na światłocień - „ikonę maluje się na świetle”. Cień jest odpowiednikiem niebytu, brakiem bytu - ”ciemność to brak świata, czyli brak Boga”. A malarz ikon przedstawia byt, obecność bytu, jego jawność. Chcąc przedstawić pełnie bytu nie możemy pozwolić sobie na brak bytu – czyli w wypadku malarstwa ikonowego na cień. Ikona i jej blask ma przypominać o Paruzji.
W kompozycjach brak często widocznego ośrodka światła, oświetlone są różne części ikony, oświetlenie się wzajemnie wyklucza. Są to środki działania artysty zmierzającego do uzyskania swoistego efektu artystycznego, niekoniecznie naturalistycznego.
Także osoby, które przedstawia ikona, to osoby jaśniejące światłem, światłem Bożym. Dlatego nie wystarcza aureola – to oblicze musi jaśnieć światłem. Wszechobecny w ikonie złoty kolor symbolizuje doskonałość.
Piękno ikony jest nie estetyczne, ale wewnętrzne. Sztuka ikony stanowi objawienie nie w sensie psychologicznym, lecz ontologicznym. Przypomina coś – to znaczy objawia samą ideę, w tym, co zmysłowe, jest kolejną hipostazą. Zadaniem ikony nie jest przynosić zmianę w moralności czy życiu społecznym. Ikona ma objawiać nową rzeczywistość, objawiać prawzory, odkrywać byt nieziemski na ziemi. To co nam księga mówi słowami, to ikona zapowiada nam i uobecnia przez barwę. Jest kolorowym zapisem przesłania ewangelicznego.

A.Veer