Podsumowanie przebiegu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko oraz zawierające uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu: Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Nowogrodziec
Podsumowanie przebiegu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko oraz zawierające uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Nowogrodziec”
Po przeprowadzeniu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, zgodnie z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr z 2013 r. poz. 1235, z późń. zm.) do przyjętego dokumentu „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Nowogrodziec” (zwanego w dalszej części „PGN”) dołącza się niniejsze podsumowanie.
Zgodnie z art. 46 pkt. 2 w/w ustawy, wynika obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektów, m.in. programów opracowanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
Mając powyższe na względzie, Burmistrz Nowogrodźca za pośrednictwem pełnomocnika wystąpił w dniu 8 lipca 2015 r. do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu oraz Dolnośląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego we Wrocławiu o określenie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko dla projektu PGN.
Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w piśmie z dnia 14 lipca 2015 r. znak ZNS.9011.3.1071.2015.DG uzgodnił zakres i stopień szczegółowości prognozy oddziaływania na środowisko w/w dokumentu zgodnie z wymaganiami zawartymi w art. 51 i 52 cytowanej wyżej ustawy.
Również Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska pismem z dnia 3 sierpnia 2015 r. znak WSI.411.389.2015.JN uzgodnił zakres prognozy oddziaływania na środowisko zgodnie z art. 51 i 52 w/w ustawy.
Po otrzymaniu w/w uzgodnień dotyczących zakresu i stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie o oddziaływaniu na środowisko dla w/w projektu dokumentu, w sierpniu 2015 r. przystąpiono do opracowania wymaganej przez ustawę z dnia 3 października 2008 r. (Dz. U. z 2013, poz. 1235 z późń21. zm.), „Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Planu gospodarki niskoemisyjnej”.
Prognozę oddziaływania na środowisko, wraz z dokumentami będącymi przedmiotem oceny (tj. projektem PGN) poddano konsultacjom społecznym.
Burmistrz zapewnił udział społeczeństwa w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu PGN, poprzez obwieszczenie i podanie do publicznej wiadomości informację o możliwości zapoznania się z projektem PGN wraz z prognozą oddziaływania na środowisko. Obwieszczenie zostało zamieszczone na tablicy ogłoszeń oraz na stronie internetowej BIP Urzędu Miejskiego w Nowogrodźcu. Ponadto poinformowano społeczeństwo o możliwości wniesienia uwag w terminie 21 dni od daty publikacji.
Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko konsultacje społeczne trwały 21 dni. W tym czasie zainteresowani mogli zgłaszać uwagi i zastrzeżenia do dokumentu. W trakcie trwania konsultacji nie wniesiono uwag ani zastrzeżeń do projektu PGN oraz do prognozy oddziaływania na środowisko dla w/w dokumentu.
Projekt PGN wraz z prognozą oddziaływania na środowisko zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, został przekazany we wrześniu 2015 roku do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska oraz Dolnośląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego celem zaopiniowania. Powyższe dokumenty zostały pozytywnie zaopiniowane przez:
- Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu - pismo z dnia 18 września 2015 r. znak: WSI.410.452.2015.KM
- Dolnośląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego we Wrocławiu - pismo z dnia 26 sierpnia 2015 r. znak: ZNS.9011.3.1329.2015.DG
Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN), jest dokumentem strategicznym, który skupia się na podniesieniu efektywności energetycznej, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych w Gminie Nowogrodziec.
Przedmiotem projektu jest dokument – Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Nowogrodziec, który pozwoli zaplanować na najbliższe lata działania na rzecz zrównoważonego energetycznie i ekologicznie rozwoju miasta oraz ochrony i poprawy jakości powietrza. Na podstawie przedmiotowego opracowania miasto będzie mogło uzyskać dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej na działania zmierzające do osiągnięcia określonych powyżej celów.
Ponadto PGN powinien przyczynić się do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu i realizowane są Programy Ochrony Powietrza (POP) oraz Plany Działań Krótkoterminowych (PDK). Działania zawarte w Planach muszą być spójne z tworzonymi POP i PDK oraz w efekcie doprowadzić do redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza (w tym: pyłów, dwutlenku siarki oraz tlenków azotu).
Podstawą opracowania „Planu …” było wykonanie rzetelnej inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych, przede wszystkim dwutlenku węgla z obszaru Gminy i Miasta Nowogrodziec, opartej na jej bilansie energetycznym, na rok bazowy 2010, na podstawie ankietyzacji, informacji dostępnych w mieście oraz innych danych statystycznych.
Plan gospodarki niskoemisyjnej obejmuje wszystkie sektory i podmioty będące producentami i odbiorcami energii:
- budynki użyteczności publicznej oraz infrastruktura komunalna,
- mieszkalnictwo,
- handel, usługi, przedsiębiorstwa,
- oświetlenie uliczne,
- transport.
W ramach przygotowywania Planu zostały przeanalizowane możliwości redukcji zużycia energii wraz z ekonomiczno - ekologiczną oceną efektywności działań. Projekt Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Nowogrodziec został przygotowany na lata 2015 – 2020. Zawarto w nim ogólny harmonogram realizacji i możliwe źródła finansowania działań. Ustalone zostały zasady monitorowania i raportowania wyników realizacji Planu.
Zaproponowane działania obejmujące redukcję gazów cieplarnianych, podnoszenie efektywności energetycznej oraz zwiększanie udziału energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii mają być finansowane, między innymi, z budżetu państwa, z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ze środków Unii Europejskiej. W ramach Regionalnych Programów Operacyjnych przewiduje się, że wsparcie finansowe skierowane będzie do obszarów (głównie miejskich) posiadających uprzednio przygotowane plany gospodarki niskoemisyjnej. Warunkiem niezbędnym pozyskania środków pieniężnych jest posiadanie takiego Planu.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej określa ramy działań średnio i krótkoterminowych oraz kierunki działań długoterminowych.
W trakcie realizacji Planu, na etapie pozyskiwania funduszy władze lokalne (w tym wypadku Burmistrz) będą przeprowadzać szczegółową analizę i określać dokładny zakres każdego działania. Dopiero szczegółowe projekty, w których między innymi zostanie określony ich zasięg przestrzenny i czasowy, efektywność kosztowa w powiązaniu z efektem ekologicznym, w których zostaną przeanalizowane ich efekty pod względem środowiskowym oraz uruchomienie finansowania pozwoli na przeprowadzenie zapisanych w Planie działań.
Działania zaproponowane w Planie bezpośrednio wpływają na jeden element środowiska – jakość powietrza, jednak pośrednio będą wpływać również na klimat, świat roślinny, klimat akustyczny, na zdrowie ludzi oraz mogą wpłynąć na stan zabudowy, a także sposób zagospodarowania przestrzennego w niektórych częściach miasta.
Natomiast działania te będą w bardzo niewielkim stopniu wpływać na takie elementy środowiska jak: wody, gleby, gospodarka odpadami.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Nowogrodziec jest spójny z celami pakietu klimatyczno-energetycznego, realizuje również wytyczne nowej strategii zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego Unii Europa 2024.
Realizacja działań zapisanych w Planie pomoże w wypełnieniu zobowiązania Polski w zakresie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii odnawialnej, czy zmniejszeniu zużycia energii, które bezpośrednio wynikają z umów międzynarodowych i kolejnych dyrektyw.
W myśl zasady zrównoważonego rozwoju każde działanie zmierzające do zmiany stanu środowiska, w szczególności poprzez zmianę zagospodarowania terenu, powinno być racjonalne i podejmowane ze szczególną rozwagą. W zależności od rodzaju planowanej inwestycji poszczególne elementy środowiska przyrodniczego odgrywają różną rolę i w odmiennym stopniu warunkują możliwość jej realizacji. W związku z tym, analizę uwarunkowań środowiskowych proponowanych działań należy wykonywać pod kątem konkretnego rodzaju zmian. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej obejmuje Gminę i Miasto Nowogrodziec, a w szczególności jej część zurbanizowaną.
W Projekcie PGN dla Gminy i Miasta Nowogrodziec zaproponowano następujące działania:
- Aktualizacja "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Nowogrodziec oraz "Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwo gazowe dla Gminy i Miasta Nowogrodziec"
- System monitoringu nośników energii, wody i ścieków w Gminie i Mieście Nowogrodziec
- Wdrażanie systemu zielonych zamówień/zakupów publicznych
- Kompleksowa termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy i Miasta Nowogrodziec
- Wymiana i budowa oświetlenia drogowego we wszystkich miejscowościach na terenie Gminy i Miasta Nowogrodziec
- Ograniczanie niskiej emisji na terenie Gminy i Miasta Nowogrodziec - działania związane z dofinasowaniem wymiany źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych
- Termomodernizacja budynków mieszkalnych w zasobach wspólnot mieszkaniowych
- Organizacja akcji społecznych związanych z ograniczeniem emisji, efektywnością energetyczną oraz wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii
- Organizacja cyklicznej akcji promocyjnej, prowadzenie punktu wsparcia mieszkańców, w zakresie właściwego doboru układów mikrogeneracji energii
- Gmina i Miasto Nowogrodziec źródłem energii odnawialnej - akcja promująca i prowadzenie punktu wsparcia dla mieszkańców w zakresie energetyki prosumenckiej
- Wspieranie rozwoju ekoenergetyki wodnej, słonecznej i opartej na biomasie
- Działania informacyjno-promocyjne na rzecz przedsiębiorstw/akcje dla przedsiębiorców dotyczące zagadnień związanych z ograniczeniem zużycia energii/ograniczeniem niskiej emisji
- Przygotowanie i przeprowadzenie kampanii społecznych związanych efektywnym i ekologicznym transportem (m.in. ecodriving, carpooling)
- Modernizacja infrastruktury drogowej na obszarze Gminy i Miasta Nowogrodziec
- Rozwój ścieżek rowerowych na obszarze Gminy i Miasta Nowogrodziec
Wymienione powyżej działania można podzielić na inwestycyjne i bezinwestycyjne. Działania bezinwestycyjne typu edukacja ekologiczna, wdrażania tzw. „zielonych zamówień”, będą miały wyłącznie pozytywny wpływ na środowisko. Wpływ ten będzie pośredni poprzez zmiany w zachowaniach uświadomionych ekologicznie mieszkańców, którzy zaczną oszczędzać energię elektryczną czy cieplną, będą termomodernizować swoje budynki, wymienią piec węglowy, przestaną spalać odpady. Wszystko to będzie wpływać na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, w tym również CO2 i tych zanieczyszczeń dla których zostały uchwalone Programy Ochrony Powietrza dla strefy dolnośląskiej, czyli pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu.
Zmniejszenie energochłonności zamawianych/kupowanych urządzeń/prac w gospodarce również przyczyni się do zmniejszenia jej energochłonności, a więc w konsekwencji do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Odpowiednie zaplanowanie modernizacji budynków, poprzez przeprowadzenie ich audytów, pozwala określić, jakie prace podjąć aby uzyskać jak największy efekt oszczędności energii, pomaga podjąć decyzję, czy możliwe jest zainstalowanie OZE i jaką oszczędność energii to przyniesie. Audyty pozwalają zwiększyć efektywność energetyczną uzyskaną dzięki termomodernizacjom budynków, co z kolei wpływa na zwiększenie efektu ekologicznego w postaci mniejszej emisji zanieczyszczeń do powietrza oraz zwiększenia użycia energii z odnawialnych źródeł.
Ostatni rodzaj działań wymienionych w Planie to działania inwestycyjne – budowlane lub remontowe. Tutaj należy zaliczyć termomodernizacje budynków, modernizacje/wymiany kotłów, budowę ścieżek rowerowych.
Wszystkie te działania będą realizowane na terenie zabudowanym gminy, a więc w przestrzeni znacznie zmienionej antropogenicznie. Działania termomodernizacyjne, modernizacyjne będą dotyczyły obiektów już istniejących w przestrzeni zabudowanej.
Żadne z tych działań nie będzie również realizowane na obszarze Natura 2000, a więc nie będzie znacząco wpływać na ten obszar.
Zmiana sposobu ogrzewania istniejącej zabudowy nie niesie za sobą większych zmian w zagospodarowaniu przestrzennym danego obszaru, nie powoduje także wpływu na środowisko naturalne (wody, gleby, zieleń), gdyż jest realizowana wewnątrz istniejących budynków. Działanie to będzie realizowane stopniowo, przez 6 lat, a jego intensywność będzie zależała od wielkości uzyskanego dofinansowania, możliwości finansowych samorządu, osób fizycznych oraz zainteresowania osób fizycznych wymianą kotłów. Zmiana sposobu ogrzewania będzie dostosowana do możliwości technicznych (uzbrojenia terenu i uzbrojenia budynku) obszaru, w którym będzie realizowana, a więc nie będzie pociągać za sobą szeroko zakrojonych prac budowlanych.
W Planie proponuje się również przeprowadzanie termomodernizacji budynków mieszkalnych i użytkowych, co prowadzi do zmniejszenia strat ciepła, a w konsekwencji do mniejszego zapotrzebowania na ciepło - energooszczędności, a co za tym idzie mniejszej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Termomodernizacje prowadzone będą w związku z remontami wytypowanych przez Gminę i Miasto Nowogrodziec i jej jednostki, spółdzielnie/wspólnoty mieszkaniowe budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych. Ich uciążliwość również będzie ograniczona czasowo i przestrzennie. Ze względu na możliwość gniazdowania przy budynkach gatunków ptaków chronionych, zaleca się przeprowadzić inwentaryzację budynków pod tym kątem oraz rozpoczynać prace remontowe przed rozpoczęciem gniazdowania lub po jego zakończeniu.
Rozłożenie w czasie i przestrzeni działań związanych ze zmianą sposobu ogrzewania oraz termomodernizacjami budynków spowoduje, iż ewentualne uciążliwości związane ze wzrostem emisji zanieczyszczeń do powietrza i wzrostem emisji hałasu będą lokalne i krótkotrwałe.
W Gminie nie wystąpią negatywne skutków zaproponowanych działań. W trakcie ich realizacji może nastąpić krótkotrwała uciążliwość dla środowiska, spowodowana pracami budowlano-remontowymi. Może nastąpić zwiększona emisja pyłów do powietrza oraz zwiększona emisja NO2 ze wzmożonego ruchu pojazdów budowlanych. Wszystkie powyższe uciążliwości dla środowiska i ludzi będą miały jednak charakter krótkotrwały i sporadyczny i ograniczony do niewielkich przestrzeni na terenie Gminy.
Ścieżki rowerowe będą budowane wzdłuż istniejących torów kolejowych, tak więc ich budowa nie wpływa negatywnie na żaden element środowiska, poza krótkotrwałymi uciążliwościami związanymi z samą realizacją inwestycji. Zwiększenie ilości ścieżek rowerowych, a więc możliwości poruszania się rowerem zamiast samochodem i połączenie ich w dobrze funkcjonującą sieć wpłynie na zmniejszenie ilości pojazdów poruszających się po gminie, a co za tym idzie na zmniejszenie uciążliwości na środowisko powodowane przez te pojazdy.
W dniu 30 września 2015 roku Rada Miejska podjęła uchwałę Nr XV/89/15 w sprawie przyjęcia do realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy i Miasta Nowogrodziec.
