Prezentujemy poniżej przetłumaczony z języka serbskiego artykuł , który dnia 11 lipca 2013 r. ukazał się na oficjalnej stronie internetowej gminy Srbac w związku z pobytem delegacji z gminy Nowogrodziec w partnerskiej gminie Srbac.

 oryginalny tekst oraz fotorelacja na stronie gminy Srbac   http://www.srbac-rs.com/index.php?option=com_content&task=view&id=3368&Itemid=1

tłumaczenie:

Sześćdziesięciu Polaków z trzydniową wizytą w Srbacu

Czwartek, 11 lipca 2013 r.

Z trzydniową wizytą w gminie Srbac przebywała grupa 60 obywateli Polski z miejscowości Nowogrodziec i Bolesławiec, których przodkowie od 1899 do 1946 roku, jako austrowęgierscy koloniści żyli w gminie Srbac.

Wycieczka wyjechała z Polski dnia 03 lipca 2013 r. Zwiedziła po drodze Wiedeń, turystyczne atrakcje w Chorwacji, Međugorje, następnie dotarła do Srbaca, aby pokłonić się cieniom swoich przodków.

Polacy pod przewodnictwem Burmistrza Nowogrodźca Roberta Relicha zostali powitani w środę rano (10.07.2013 r.) przez przedstawicieli gminy Srbac i przy tej okazji wymienili okolicznościowe podarunki, a następnie udali się na polski cmentarz w m. Novi Martinac, który przed dwoma miesiącami został ogłoszony pomnikiem narodowym BiH.

Mimo że ząb czasu uczynił już swoje, a cmentarz zarośnięty był dotychczas gęstwiną, nagrobki są wciąż jeszcze dobrze utrzymane -  miejsce to niedawno uporządkowane zostało przez pracowników Oddziału Urządzeń Przestrzennych i Komunalnej Działalności Budowlanej. Na cmentarzu odprawiono nabożeństwo żałobne, które poprowadzili kapłani Slavko Debeljak i Mladen Prodanović.

Polacy wizytę na cmentarzu przeżyli bardzo emocjonalnie i zaśpiewali przy tej okazji kilka pieśni modlitewnych za spokój duszy ich przodków.

Naczelnik gminy Drago Ćirić obwieścił, że wspólnie z polskimi przyjaciółmi podjęta została inicjatywa zbudowania kaplicy na tym cmentarzu.

„Wielka ilość Polaków wyraziła chęć odwiedzenia grobów swoich przodków, w związku z czym pragniemy, aby to miejsce było swoistym miejscem pielgrzymowania”, stwierdził naczelnik Ćirić.

Kolejnym etapem pobytu Polaków w gm. Srbac było wspólne przyjęcie towarzyskie. W kolejnym dniu naczelnik Drago Ćirića i zastępca naczelnika Ranko Nedića przyjął gości z Polski w budynku siedziby gminy Srbac. Tu również atmosfera była wyjątkowa, gdyż goście z Polski w trakcie rozmów prezentowali swoją kulturę i tradycję, i ponownie odśpiewali kilka pieśni w języku polskim i serbskim.

„Jest wielką rzeczą, że przed dwoma laty podpisany został dokument o współpracy pomiędzy Srbcem i Nowogrodźcem i że odbywają się wzajemne wizyty, które zbliżą nasze narody na kulturalnym i każdym innym poziomie. W gminie Nowogrodziec żyje dziś ponad 50 % mieszkańców, którzy pochodzą z Srbca. Starsi mieszkańcy gminy jeszcze do dzisiaj mówią dobrze po serbsku, a niektórym osiedlom nadano nazwy wsi z gminy Srbac”, stwierdził burmistrz Nowogrodźca Robert Relich

Wizytę kontynuowano zwiedzając klasztor w m. Nova Ves, gdzie zakonnik Dositej opisał historię swojej świątyni, która jest odbudowywana po jej zburzeniu przez Turków przed trzema i pół wiekami. W tym miejscu do gości dołączyli członkowie polskiego batalionu EUFOR z m. Doboj.

Następnie delegacje z gm. Nowogrodziec, Srbca i polskiego batalionu odwiedziły polski cmentarz w miejscu Pasja Pravda, gdzie kapłan Slaviša Topić odprawił mszę żałobną. To miejsce również zostało uporządkowane przez pracowników oddziału gminy. Postawiono tam fundamenty przyszłego miejsca pamięci, na którym pieczołowicie ułożono kilka uprzednio porozrzucanych nagrobków.

Pobyt Polaków w Srbac zakończono wspólnym spotkaniem towarzyskim na eko kampingu w m. Gornja Lepenica, po którym Polska delegacja ruszyła w drogę powrotną do kraju.

Przodkowie obecnych mieszkańców gminy Nowogrodziec dotarli w te okolice jeszcze pod koniec 19-ego wieku, kiedy to władze Austro-Węgier z rejonu Galicji przesiedliły przed ponad wiekiem około trzy tysiące Polaków do wsi Novi Martinac, Kunova, Grabašnica, Rakovac i Resavac. Przynieśli oni ze swego kraju rodzinnego zwyczaje i kulturę, aby następnie w szybkim czasie dostosować się do wspólnego życia z miejscową ludnością.

„Rodziny otrzymywały bezpłatnie po 10 hektarów ziemi, którą musieli karczować oraz wznosić, najpierw drewniane, a potem murowane domy, kościoły, szkoły i cmentarze”, mówi historyk i publicysta z Srbca Danilo Košutić i dodaje, że w m. Novi Martinac w 1910 roku było 220 domów z 1428 mieszkańcami.

Naczelnik gminy Srbac Drago Ćirić twierdzi, że Polacy, którzy odwiedzili Srbac mają trzy ojczyzny, jedną jest Galicja, skąd przybyli ich przodkowie, drugą jest Srbac, gdzie mieszkali do połowy ubiegłego wieku, a trzecią gmina Nowogrodziec, gdzie mieszkają do dzisiaj. Interesujące jest, że spośród 16 tysięcy mieszkańców gminy Nowogrodziec, około 13 tysięcy wywodzi swoje pochodzenie z gminy Srbac.

„Związki te musimy rozwijać coraz lepiej, zwłaszcza na polu gospodarczym i kulturalnym. Planujemy posłać członków naszego zespołu projektowego, aby zebrali dobre doświadczenia z Polski, a także kilku młodych ludzi na nieco dłuższy pobyt dla nauki języka polskiego. Wyślemy również niedługo jakiś zespół folklorystyczny. Oczekujemy wizyty licznych delegacji z gminy Nowogrodziec, gdy będziemy obchodzić Dzień Patrona i Dzień Gminy w październiku i listopadzie”, dodaje naczelnik Ćirić.